توجه به اشتغال و تولید با رویکرد توسعه خدمات

نگاهی به ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بازار بزرگ ایران

اقتصاد و مسائل اقتصادی – معیشتی مسأله اصلی و در عین حال نقطه‌ آسیب‌پذیری کشور تلقی می شود، از این روست که مسائل اقتصادی، بویژه تقویت تولید داخلی، اقتصاد مقاومتی، اشتغال‌زایی، مبارزه با فساد و قاچاق کالا، جلوگیری از واردات بی‌رویه، حمایت از کالای ایرانی و بسیاری از کلیدواژه های مرتبط از جمله موضوعاتی به شمار می رود که همواره از سوی عالی ترین مقام ها در جمهوری اسلامی بر آن تاکید شده و توجه به آن را، تضمینی برای آینده‌ کشور، کلید حلّ مشکلات اقتصادی و ایمن سازی درونی در مقابل دشمنی های بیگانگان دانسته اند.

اگر سه موضوع اساسی اشتغال، تولید و مصرف کالای ایرانی و در موقعیت کنونی، ارز و حواشی مرتبط با آن را سه مساله اصلی اقتصادی در کشور بدانیم و باور داشته باشیم که ایجاد اشتغال و توجه به تولید کالای داخلی و توسعه بازار مصرف آن و همچنین کسب درآمد ارزی برای کشور با امعان نظر به صادرات غیرنفتی باید در اولویت سیاست گذاری در سطح کلان و فعالیت اقتصادی در بخش های مختلف قرار بگیرد، باید و نباید هایی بر ما مترتب می شود که ما را از آن گریز نیست.

برنامه ریزان اقتصادی سالانه ایجاد یک میلیون شغل در کشور را از ضرورت های حداقلی ترمیم اوضاع اقتصادی فعلی می دانند، یکی از راه های دستیابی به این رقم و ایجاد اشتغال پایدار را نیز توجه به بازار داخلی در تولید و مصرف تعریف کرده اند. در نام گذاری سال 1397 با عنوان سال «حمایت از کالای ایرانی» نیز یکی از مهم ترین کارکردها، ایجاد اشتغال تعریف شده است. موضوعی که همچنین موجب کاهش خروج ارز از کشور، جلوگیری از واردات بی رویه، و تقویت اقتصاد داخلی خواهد شد. در چنین شرایطی شاید بازشناسی اوضاع داخلی و ارزیابی منطقه ای و محیط پیرامونی چندان خالی از لطف نباشد. مروری که ما را به داشته ها و سرمایه های خود و الزام به صیانت از آن متقاعد سازد.

در گزارش های اقتصادی آمده است: سالانه مردم کشور ما در اثنای مسافرت خارجی خود 10 تا 15 میلیارد دلار ارز از کشور خارج می کنند. عمده این پول ها نیز در کشورهای همسایه هزینه و صرف خرید از بازارها و مال های آنها می شود. هزینه ای که در مقایسه با 200 میلیارد دلاری که دولت سالانه مسئول تامین آن است رقم قابل توجهی است. همین رفتار ساده علاوه بر آثار مخرب اقتصادی، عاملی برای تغییر ذائقه فرهنگی و قلب هویت ملی و دینی نیز محسوب می شود، موضوعی که توضیح آن در این مجال نگنجد. 

یکی از راه های طی شده از سوی کشورهای همسایه، ساخت مال بوده است. می گویند، مال‌ها در جذب گردشگر از نقاط مختلف جهان تأثیر مثبت داشته‌اند و سالانه میلیون‌ها نفر از این مال‌ها بازدید می‌کنند.

مال ها در کشورهای مختلف و همسایه نیز همین رویکرد را دنبال می کنند. قابل توجه اینکه یکی از بهترین مشتریان این مال ها طی سال های اخیر، از جمله استانبول مال، هموطنان ما بوده اند. به واقع آنها بوده اند که موجبات رونق یافتن صنعت پوشاک و چرم کشور ترکیه را فراهم آوردند و موجب شدند این بخش به اضافه گردشگری سهم در خوری در رشد اقتصادی این کشور طی این سال های اخیر داشته باشد.

به ظن بسیاری از فعالان اقتصادی نگاهی به تجرییات پیرامونی می تواند امکان موثری برای توسعه بازارهای داخلی و حل مسایلی باشد که اقتصاد ملی با آن مواجه است. آنها بر این باورند که برای ایجاد اشتغال در بخش خدمات می توان با سرعت و هزینه کمتری اقدام کرد، اگر چه نباید از اقتصاد تولیدی غفلت نمود. رویکردی که از سوی سایر کشورهای منطقه نیز درحال پیگیریست. توجه به توسعه بازارها در داخل با نگاهی مبتنی بر فرهنگ بومی برای صیانت از آنچه هویت ملی نامیده می شود.

باید کاری کرد که به غیر از میلیون‌ها نفری که سالانه از کشور- اکثراً با هدف دیدن مال‌ها، به کشورهای همسایه مسافرت می‌کنند، میلیون‌ها نفر از جمعیت کشور را که قدرت و توان اقتصادی و مجال مسافرت ندارند، مورد توجه قرار داد و با ایجاد بازارهایی در کشور که بتواند تفرجگاهی ویژه و محل بازدید و تفریح و اقامت و خرید همه هموطنانمان شود، نیاز ایشان را به نحوی مقتضی برطرف نمود.

بازار بزرگ ایران پاسخی عملی

در سال جاری، سال حمایت از کالای ایرانی، در روز کارگر، در شمال غرب پایتخت، از «بازار بزرگ ایران» رونمایی شد. بانیان ایران مال آن را سازه تمدنی، دانستند، بازاری که در قامت یکی از پنج مال بزرگ دنیاست و با نگاه به دیروز، توسط فرزندان امروز و برای فردائیان آماده شده است. بازاری که با سرمایه ایرانی، دانش و توان و تلاش و مصالح ایرانی و برای استفاده 80 میلیون نفر ایرانی ساکن این سرزمین و حدود 7 میلیون ایرانی مقیم خارج از کشور ساخته شده است و حتما می‌تواند علاوه بر این حدود 90 میلیون نفر ایرانی، زمینه‌های بازدید میلیون‌ها نفر اتباع کشورهای همسایه را فراهم نماید، مضاف بر آنکه مانع خروج ارز از کشور و موجب معکوس نمودن این روند مالی شود.

علاوه بر اینکه طی 6 سال، روزانه به‌طور میانگین 20 هزار نفر از کارگران، تکنیسین‌ها، متخصصان، مهندسان، معماران و طراحان در ایجاد این بازار، تلاش کرده و اشتغال داشته اند، در زمان بهره‌برداری نیز در این بازار برای 18 هزار نفر به طور مستقیم و 100هزار نفر به طور غیرمستقیم اشتغال پایدار ایجاد می‌شود.

مجتمع‌های تجاری یا مال‌ها با رویکرد سوددهی و صرفه اقتصادی و کسب درآمد ساخته می‌شوند و ایران مال از این قاعده مستثنی نیست. ذهنیت بنیانگذاران ایران مال حتماً مبتنی بر توجیهات محکم اقتصادی بوده و هست، اما این تمام ماجرا نیست و ایران مال به‌عنوان یکی از پنج مال برتر جهان، تفاوت‌ها و تمایزات مهم و مؤثری نسبت به سایر مال‌های مشابه، به شرح زیر دارد:

ایران مال تنها مال جهان است که 70 درصد کاربری آن مشاعات، تفریحی، گردشگری، فرهنگی، خدماتی و رفاهی است و جاذبه‌های گردشگری آن را می‌توان در باغ ایرانی که شبیه‌شازی شده باغ شازده ماهان کرمان است، باغ کتاب به عنوان یک مرکز مطالعات فرهنگی و باغ دیدار به‌عنوان فضایی مصفا و امروزی برای اوقات فراغت خانواده‌های ایرانی ملاحظه کرد.

بعلاوه در بازار بزرگ ایران، یک بازار سنتی ساخته شده است که احیای معماری لطیف، معناگرا، راز آلود و شگفت انگیز ایرانی-اسلامی و نوعی تجمیع تجلی بازارهای سنتی ایران است. این بازار دارای سرای هنرمندان، چهارسوق، راسته بازار، شربت‌خانه، تالار آیینه و تیمچه و ... است. بازاری که چهار سوق آن، چهار راسته بازار برای ارائه فرش ایرانی، صنایع دستی، سوغات و خشکبار ایرانی ایجاد نموده است.

مسجد جامع ایران مال به نام مسجد محمد رسول الله(ص) با معماری شگفت انگیز ایرانی اسلامی و مضاف بر آن، 110 نمازخانه ساخته شده براساس یافته‌ها و موجودی‌های معماری ایرانی-اسلامی، در این بازار فضایی سرشار از معنویت ایجاد کرده است. علاوه بر اینها ساخت و آماده سازی جاده تندرستی ویژه پیاده‌روی، استادیوم‌ها و سالن‌های تخصصی ورزش‌های همگانی و قهرمانی، احداث سالن های سینما دلالت روشنی از نقش اجتماعی و فرهنگی معنی‌دار در این بازار است.

احداث بازار بزرگ ایران در درون یک مثلث فکری قوام و دوام و شکل یافته که اضلاع آن فرهنگ ایرانی، فرهنگ اسلامی و فرهنگ روز است و هیأت امنای محترم این بازار که از سابقون مبارزان پیش از انقلاب اسلامی، اکابر تجار و مشایخ بازار، اتاق بازرگانی و عرصه های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی‌اند، با حضوری کاملاً فرهنگی، وظیفه سترگ سیاست‌گزاری کلان فرهنگی و اشاعه و ترویج مفاهیم و معارف دینی و اخلاقی را در زمان بهره‌برداری از این پروژه شکوهمند که در چهلمین سال انقلاب شکوهمند اسلامی بر قامت پایتخت پوشیده می شود، برعهده دارند.