فرهنگ مردمان ایران زمین، فرهنگی شفاهی و مبتنی بر انتقال سینه به سینه مفاهیم و اندیشههاست، لذا اغلب شهرها و روستاهای این دیار از فضاهای گردهمایی و تجمع نظیر شربتخانهها و پس از آن چایخانهها و قهوهخانهها برخوردار بوده اند.
ایرانیان در فضای آرام شربتخانهها به تبادل اخبار و اطلاعات، شاهنامهخوانی و تبادل اندیشه میپرداختند و از اوضاع و احوال یکدیگر و اجتماع باخبر میشدند؛ هر چند از قدمت شکلگیری آنها اطلاعات درستی در دست نیست.
اما گمان میرود که نخستین شربتخانهها پس از ظهور اسلام و به دنبال منع نوشیدن شراب در دوران تیموریان و در شهر سمرقند ایجاد شده اند. صفویان و بهخصوص شاه اسماعیل، شربتخانهها را در اقصی نقاط ایران رواج دادند، تا آنجا که پذیرایی از میهمانان با شربتهای متنوع، در فرهنگ و آداب و رسوم ایرانیان ریشه دوانده است.
در ضلع جنوب شرقی بازار سنتی بازار بزرگ ایران، فضایی با مساحت 250 مترمربع به شربتخانه اختصاص یافته و که با الگوبرداری از کاشی کاریهای معماری ایرانی- اسلامی، درصدد فراهم نمودن فضایی آرام برای بازدیدکنندگان و گردشگران است.